Thema-avond ADHD: “Ik houd er wel van druk te zijn. De omgeving alleen niet.”

Karakter organiseert regelmatig thema-avonden voor ouders. Hieronder leest u een terugblik van de laatste thema-avond over ADHD.

Ervaringsdeskundigen vader Arjan en zoon Rick vertelden de aanwezige ouders over hun ervaringen en de roerige jaren die achter hen liggen. Een positief verhaal, want vader Arjan begon zijn verhaal met: “Het gaat heel goed.” Maar dat is niet vanzelf gegaan. Het dieptepunt van hun situatie was het moment dat Rick als 13-jarige een hut heeft gebouwd in het lege huis van de buurman en daar fikkie heeft gestoken. Vader heeft zijn zoon aangegeven bij de politie en wist niet meer hoe hij uit de negatieve spiraal moest komen. “Ik zag hem in de jeugdgevangenis belanden. Ik kon het niet meer aan. Straffen hielp niet meer. Ik realiseerde me dat ik het als ouder anders moest gaan doen."

Ruimte zonder losbandigheid

De gedragstherapeutische oudertraining van Karakter was een grote stap, maar sloeg aan. “Ik leerde belonen in plaats van straffen. Totaal tegen mijn principes in. Maar toen ik het ging proberen, merkte ik dat het werkte en kreeg ik steeds meer in de gaten wat Rick nodig heeft. Ik geef hem nu ruimte zonder losbandigheid. Wil hij ’s nachts tosti’s bakken, dan doet hij dat. Maar het moet niet te gek worden.” Ook Rick merkte dat het beter ging. Met de planningscursus en de juiste dosering medicatie is hij nu een gelukkige jongen, die stralend voor de groep ouders staat te vertellen dat het goed gaat op school. “Ik heb tien keer meer energie dan andere kinderen, dat vind ik zelf heel fijn. Ik fiets elke dag 14 kilometer naar school en sport veel. Dat helpt. En mijn huiswerk maak ik op school, zodat ik thuis niets meer hoef te doen.” Rick doet dit jaar examen en wil bij daarna bij Defensie gaan werken.

Workshops

Zet uw bril eens af

“ADHD is een modegril". Deze kreet werd onderuit gehaald door het feit dat al in 1887 werd geschreven over drukke en ongeconcentreerde, onhandige kinderen, zij het onder een andere naam.

Kinderpsychiater Gigi van de Loo wist ouders te boeien met een presentatie van feiten en fabels over ADHD. Ze vroeg aan de ouders van welke vooroordelen zij last hebben. Eén van de moeders antwoordde: “Als mensen horen dat mijn zoon best wel een tijdje op de computer kan gamen, zeggen ze al gauw dat hij geen concentratieproblemen heeft en het dus wel gewoon kan, maar niet wil. Hij moet gewoon beter zijn best doen.”
Dat was direct één van de fabels die ontkracht werd door de psychiater: “Natuurlijk kan een kind wat langer spelen als hem iets interesseert, maar als ik u vraag vandaag eens uw bril af te zetten en gewoon meer uw best te doen om meer te zien. Wat zegt u dan?” Zo kwamen nog andere fabels aan bod waar veel ouders mee te kampen hebben uit de omgeving. Goed om te weten hoe je zulke verhalen in de toekomst kunt ontkrachten.

Passend onderwijs

De ouderavond bood daarna een boeiend programma van workshops. Elke ouder volgde er twee. Bijvoorbeeld de workshop “Kinderen met ADHD op de basisschool” waarbij de ouders in twee groepen werden verdeeld: zij die tevreden zijn met de begeleiding op school en zij die dat niet zijn. Doordat beide groepen opschreven wat hen zo (on)tevreden maakte, kwam al snel naar voren wat de werkzame ingrediënten zijn voor een goede begeleiding op school.

Het allerbelangrijkste is acceptatie en begrip. Het hangt erg af van de leerkracht en de klik met ouders en kind, maar als het kind de ruimte krijgt en begrepen wordt, helpt dat enorm. Praktische zaken als een duidelijk (continu)rooster, een goede IB'er, een goede plek in de klas en kleine klassen werden ook genoemd. Waar de ouders die ontevreden zijn tegenaan lopen is vooral dat er niet tijdig hulp en kennis wordt ingeroepen door de school. Ouders zouden graag kleinere klassen willen, met meer rust, minder prikkels, meer expertise bij de leerkrachten en ook een éénduidige afstemming tussen leerkrachten onderling.

GZ-psycholoog Wendy van Summeren en orthopedagoog Annemiek Hendricks legden uit dat het principe “Passend onderwijs” hierin wel zou moeten voorzien, maar dat het zeker nog niet goed genoeg is opgepakt, met name vanwege de kleine budgetten.

Minder emotionele grilligheid

Een grote openbaring ondervonden een aantal ouders tijdens de workshop “Niet-farmacologische behandelingen bij ADHD”. GZ-psycholoog Nanda Rommelse vertelde over een gloednieuw onderzoek dat uitwijst dat bepaalde voedingssupplementen volwassenen en ook kinderen kunnen helpen de emotionele grilligheid van ADHD te beperken. Mits goed gebruikt en bij combinatie met andere medicatie altijd in overleg met de arts, geeft deze aanvulling alleen maar positieve resultaten, ook op de lange termijn. Maar ook mindfulness en de oudertraining tonen aan goede effecten te hebben op ouders en kind.

Pubers met (maar ook zonder) ADHD blijken wel aan te geven dat zij behoefte hebben aan grenzen, ook al uiten zij zich vaak anders. Om te zorgen dat je niet alleen maar in een negatieve spiraal belandt met elkaar, is belonen van gewenst gedrag heel belangrijk. Choose your battles is het advies aan ouders!

Opvoeden kind met ADHD is topsport, dus bouw genoeg rust in!

Ouders geven aan dat zij veel ergernis in hun gezin ervaren ten aanzien van de invloed van de ADHD-symptomen. Ze geven ook aan dat alle gezinsleden lijden onder het ADHD-gedrag. Mijnke Janssen, kinderpsychiater, en Hans van der Horst, ouderbegeleider, herkennen deze reacties uit de zaal in hun dagelijkse behandeling met ouders. Een aantal ouders herkennen ook ADHD bij zichzelf.

De broertjes en zusjes (brusjes) hebben vaak zorgen over hun broer/zus met ADHD en daarnaast ook last van de drukte en onhandigheid van de ADHD'er. Er is aangetoond dat zij subjectief en objectief aandacht tekort komen. Een advies is om iets leuks doen met alleen het brusje, zodat deze ook positieve aandacht krijgt. Brusjes hebben vaak last van tegenstrijdige gevoelens zoals schuldgevoel, ergernis, en durven geen aandacht te vragen. Karakter maar ook collega-instellingen bieden een Brussengroep waarin er exclusieve aandacht is voor de gevoelens en ervaringen van de brusjes.

Een tip van één van de ouders was om een brussengroep voor jonge tieners op te richten.
Uit literatuur blijkt verder dat beschermende factoren zijn: een gemeenschap die investeert in ouders, het hebben van een goed sociaal netwerk en een faire taakverdeling onderling tussen ouders. Soms is even afstand nemen als ouders en partners wel nodig om opnieuw te kunnen kijken naar je kind, je gezin en je relatie. Hou je vast aan de positieve ervaringen en bouw genoeg rust in!

Vertel ik mijn omgeving dat mijn kind ADHD heeft?

Deze vraag stond centraal in de workshop van Zara Hulscher en Danielle Kuster, beiden verpleegkundig specialisten. Met behulp van een aantal prikkelende stellingen kwam er een erg leuke en interactieve workshop op gang waarin ouders ervaringen met elkaar konden delen.

Niet alle ouders vertellen op de sportclub, bij de familie of aan de buren dat hun kind ADHD heeft. En dat is een prima keuze. Een aantal ouders gaven aan dat zij tegen een stigma aanlopen rondom de diagnose ADHD en ook met betrekking tot medicatiegebruik bij ADHD. Een tweetal opmerkingen die genoemd werden vanuit de omgeving waren: “ADHD? Nee joh, dat kind van jullie heeft gewoon een schop onder zijn kont nodig” en “Ach jullie kind is gewoon wat druk en daar geven jullie hem medicatie voor?!”. Sommige ouders gaven aan dat zij zelf zeker hele mooie en leuke kanten zien van ADHD, maar dat anderen misschien alleen de negatieve kanten van hun kind kunnen zien wanneer ze weten van de diagnose.
De opmerking “als je er zelf als ouders oké mee bent, maakt het minder uit wat anderen denken” was een mooie afsluiter van de workshop.